Inhoud

• Wat doet sub-50-pil met ethinylestradiol en cyproteron en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik sub-50-pil met ethinylestradiol en cyproteron gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

sub-50-pil met ethinylestradiol en cyproteron

Cyproteron is een hormoon dat lijkt op het vrouwelijk geslachtshormoon progesteron. Het werkt ook anti-androgeen, dat wil zeggen dat het de werking tegengaat van mannelijke geslachtshormonen.

Ethinylestradiol is een oestrogeenhormoon. De combinatie met cyproteron maakt dat dit middel ook als anticonceptiepil werkt. Het is een zogenaamde sub-50-pil. Dit betekent dat deze pil minder dan 50 microgram oestrogeenhormoon bevat.

Artsen schrijven deze pil voor bij acne en overmatige haargroei. Deze pil werd vroeger ook wel gebruikt om zwangerschap te voorkomen bij vrouwen met zware vormen van acne of overmatige haargroei. Dit mag niet meer, omdat het risico op trombose hoger is dan bij sommige andere anticonceptiepillen.

Wat doet sub-50-pil met ethinylestradiol en cyproteron en waarbij gebruik ik het?

Acne

Verschijnselen
Bij acne zitten er puistjes, pukkels en mee-eters in het gezicht, de rug, schouders of borst. Hoewel vooral pubers en jongvolwassenen er last van hebben, kan acne op elke leeftijd voorkomen.

Oorzaak
Bij acne zijn poriën in de huid van het gezicht, de rug, schouders of borst verstopt. Deze poriën zijn de openingen van talgkliertjes die in de huid zitten. Deze talgklieren produceren talg, een vet waarmee de huid zichzelf beschermt.

Hormoonveranderingen, zoals in de pubertijd, laten de buitenlaag van de huid sterker groeien en zorgen dat er meer talg wordt geproduceerd. Hierdoor kunnen poriën verstopt raken, hoopt de talg zich op en ontstaan mee-eters. Door infectie van de porie met de acnebacterie ontstaan ontstekingen. Dit merkt u aan puistjes en pukkels.

Bepaalde geslachtshormonen, zoals mannelijke hormonen en vrouwelijke progestageenhormonen, vergroten de talgproductie. Hierdoor ontstaat vooral in de puberteit en rond de menstruatie meer acne. Ook het gebruik van de anticonceptiepil kan bij vrouwen die daarvoor gevoelig zijn een vette huid en acne veroorzaken. Cyproteronacetaat gaat de werking van mannelijke hormonen tegen.

Behandeling
Artsen schrijven dit medicijn voor aan vrouwen met zware vormen van acne. De arts schrijft dit medicijn alleen voor als andere medicijnen om de acne te behandelen niet voldoende werken of als aanvulling op de behandeling met andere medicijnen. Voor lichte vormen van acne zijn er voldoende andere medicijnen.

Omdat dit medicijn ook zwangerschap voorkomt, schrijft de arts dit medicijn alleen voor aan vrouwen zonder kinderwens.

Meestal schrijft de arts eerst een andere anticonceptiepil voor tegen de acne. Een anticonceptiepil met een ouder progestageenhormoon, zoals levonorgestrel, lynestrenol of norethisteron. Deze oudere progestagenen behoren tot de zogenaamde tweede-generatiepillen en worden al jaren lang gebruikt door vrouwen. Bij gebruik van een tweede-generatiepil heeft u namelijk minder kans op de ernstige bijwerking trombose, terwijl de werking bij acne vergelijkbaar is. Daarom schrijft de arts meestal een tweede-generatiepil voor in plaats van dit medicijn.

Werking
U merkt binnen enkele maanden gebruik dat de vette huid en acne afnemen. Stop met dit medicijn 3-4 maanden nadat de acne is afgenomen.

Overmatige haargroei

Verschijnselen
Door geslachtshormonen met een mannelijke werking kan bij vrouwen haargroei ontstaan op andere plaatsen dan normaal, zoals de borst, bovenbenen, bovenlip, kin en wangen. Cyproteron heeft een anti-androgene werking, dat wil zeggen dat het de werking tegengaat van mannelijke geslachtshormonen.

Omdat dit medicijn ook zwangerschap voorkomt, schrijft de arts dit medicijn alleen voor aan vrouwen zonder kinderwens.

Werking 
Na enkele maanden gebruik merkt u dat de haargroei afneemt. Stop met dit medicijn 3-4 maanden nadat de buitensporige haargroei is afgenomen. Als de ongewenste haargroei weer terugkomt kan de arts nogmaals een kuur voorschrijven.

Voorkomen van zwangerschap

Werking
Dit medicijn werd vroeger ook gebruikt om zwangerschap te voorkomen (anticonceptie), als er sprake was van acne en bij overmatige haargroei.

Het mag niet meer gebruikt worden als anticonceptiepil, omdat bekend is geworden dat het een hoger risico geeft op de ernstige bijwerking trombose. Bij gebruik van andere anticonceptiepillen, loopt u minder kans op deze bijwerking. Dit terwijl de werking hetzelfde is.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Bij sommige vrouwen veroorzaakt dit medicijn bijwerkingen. Als deze bijwerkingen na 3 maanden blijven bestaan, is het zinvol met uw arts te overleggen of een andere medicijn geschikter voor u is.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Dit medicijn werkt anticonceptief.

  Daarom werd dit medicijn vroeger gebruikt om zwangerschappen te voorkomen. Artsen schrijven dit medicijn alleen voor aan vrouwen zonder kinderwens. Als u stopt met dit middel bent u meteen weer vruchtbaar. Heeft u een kinderwens? Overleg hierover met uw arts. Misschien kunt u een ander medicijn gebruiken.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Vaginaal bloedverlies buiten de stopweek ('spotting') of meer of minder vocht of slijm uit de vagina dan normaal. U heeft meer kans op 'spotting' als u de stopweek overslaat of als u rookt.

  De pil blijft betrouwbaar, als u hem tenminste niet vergeten bent in te nemen. Deze tussentijdse bloedingen gaan meestal binnen drie tot zes maanden over. Als u last blijft houden, raadpleeg dan uw arts.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Buikpijn

  Als u vooral buikpijn in de stopweek heeft, kunt u dit medicijn zonder stopweek doorgebruiken. Overleg hierover met uw arts.

• Hoofdpijn of migraine.

  Dit verdwijnt meestal binnen 3 maanden. Als u vooral migraine in de stopweek heeft, kunt u dit medicijn zonder stopweek doorgebruiken. Overleg hierover met uw arts.

• Misselijkheid en zeer zelden braken.

  De misselijkheid verdwijnt meestal binnen 3 maanden.

• Gevoelige of pijnlijke borsten en zeer zelden afscheiding uit de borsten en groter worden van de borsten.

  Meestal heeft u binnen 3 maanden geen last meer van gevoelige of pijnlijke borsten.

• Gewichtstoename of zeer zelden gewichtsafname.

  Het is onduidelijk of dit door dit medicijn komt. Mogelijk wordt u zwaarder doordat u meer vocht vasthoudt.

• Stemmingsveranderingen, zoals sneller geïrriteerd, nervositeit of depressie.

  Als u dit merkt, neem dan contact op met uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Wegblijven van de menstruatie tijdens stopweek.

  Als u een keertje geen menstruatie krijgt is dat niet erg. U kunt gewoon op de normale begindag starten met een nieuwe strip. Blijft bij u de menstruatie twee keer na elkaar weg? Controleer dan of u zwanger bent. U kunt een zwangerschapstest uitvoeren als u nog maar een paar dagen over tijd bent. Neem contact op met uw arts voor advies.

• Meer of minder zin in vrijen.

  De hormonen in de pil kunnen invloed hebben op uw zin in seks. Als u hier problemen mee heeft, overleg dan met uw arts.

• Oogirritatie bij het dragen van contactlenzen.

  Wanneer u hier veel last van heeft, raadpleeg dan uw arts.

• Meer vaginale afscheiding.

  Neem contact op met uw arts, als u hier last van heeft.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag en galbulten. Dit kan zich ook uiten in 'angio-oedeem': een zwelling van het gezicht, lippen, mond, tong of keel. U kunt hierbij erg benauwd worden.

  Als dit ontstaat, moet u onmiddellijk een arts opzoeken of naar de Eerste-Hulpdienst gaan. U mag dit soort middelen in de toekomst dan niet meer gebruiken. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of een ander oestrogeenhormoon niet opnieuw krijgt.

• Trombose, waarbij een bloedstolseltje een bloedvat kan afsluiten. U kunt trombose herkennen aan een dikke, harde, rode en pijnlijke plek op het been, soms aan pijn in de kuit en een zwaar gevoel in het been, zelden aan plotseling optredende kortademigheid, soms met pijn of het ophoesten van bloed. Waarschuw in deze gevallen onmiddellijk een arts, of ga meteen naar de Eerste-Hulpdienst. De kans op trombose is het grootst in het eerste jaar dat u dit medicijn gebruikt.
  Vrouwen ouder dan 35 jaar, die roken, een hoge bloeddruk, te veel cholesterol in hun bloed of overgewicht hebben, lopen meer risico. Ook bestaat er een erfelijk bepaalde aanleg voor trombose (factor 'V Leiden').

  Trombose gebeurt meestal in een been, soms komt het bloedstolsel in de longen terecht.
  Als u eerder trombose heeft gehad, kunt u dit medicijn niet gebruiken. Als in uw familie trombose voorkomt, overleg dan met uw arts.
  Overleg ook met uw arts als u een operatie moet ondergaan, enige tijd bedrust moet houden of niet mag lopen. De kans op trombose kan dan tijdelijk verhoogd zijn.

• Hart- en vaataandoeningen, zoals meer kans op een hartaanval of een beroerte. De kans hierop is groter bij mensen die al meer risico lopen op hart- of vaataandoeningen. Zoals bij mensen die al eerder een hartaanval of beroerte hebben gehad. En mensen met perifeer arteriaal vaatlijden, zoals etalagebenen of een vernauwing of afsluiting van de beenslagader.

  Overleg met uw arts voor u dit medicijn gaat gebruiken. Mogelijk kan uw arts u een andere medicijn voorschrijven.

• Borstkanker

  Het risico op borstkanker is iets hoger, dan bij vrouwen die geen hormonen gebruiken. Bij vrouwen boven de vijftig neemt het risico op borstkanker toe. Vandaar dat het gebruik van de pil wordt afgeraden boven de vijftig. Bij vrouwen die borstkanker hebben of hebben gehad, kan de tumor groeien of terugkomen door het gebruik van dit middel. U kunt dit middel daarom beter niet gebruiken. Overleg met uw arts over een mogelijk alternatief.

• Galstenen, leveraandoeningen of alveesklierontsteking. De galstenen zelf zijn vaak pijnloos, een enkele keer ontstaat er een galblaaskoliek. U merkt dit aan hevige pijnaanvallen in de bovenbuik. Waarschuw dan een arts. Een leveraandoening of alvleesklierontsteking merkt u aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid. Waarschuw dan een arts. Mensen met een hoog vetgehalte in het bloed (hyperlipidemie) hebben meer risico op een alvleesklierontsteking. Overleg hierover met uw arts.

• Als u acute porfyrie heeft, een stofwisselingsziekte waarbij men aanvallen krijgt van buikpijn, braken, koorts en hartkloppingen: dit medicijn kan een aanval uitlokken.

  Geef aan de apotheker door dat u acute porfyrie heeft. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of andere uitlokkende medicijnen niet krijgt.

• Psychische klachten, zoals angst, paniek en problemen met slapen. Ook kan uw gedrag veranderen. Merkt u dit? Overleg dan met uw arts.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik sub-50-pil met ethinylestradiol en cyproteron gebruiken met andere medicijnen?

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Tamoxifen en fulvestrant (anti-oestrogenen) en anastrozol exemestaan en letrozol(aromatase-remmers) die gebruikt worden bij bepaalde vormen van borstkanker. Deze middelen en ethinylestradiol kunnen elkaars werking tegengaan. Overleg met uw arts.
• Lamotrigine, een medicijn tegen epilepsie. De hoeveelheid hiervan in het bloed kan afnemen. U kunt beter een ander medicijn gebruiken. Overleg met uw arts.
• Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

De volgende medicijnen verminderen de anticonceptieve werking van dit medicijn.

• Galzuurbindende harsen colesevelam en colestyramine, die onder andere worden gebruikt bij een te hoog cholesterolgehalte. Zorg ervoor dat u colesevelam of colestyramine minstens 4 uur na dit medicijn inneemt.

De volgende medicijnen verminderen ook de betrouwbaarheid van dit medicijn. Mogelijk vervangt uw arts het medicijn. Of misschien krijgt u een ander medicijn. Als u stopt met het medicijn is het effect op de hormonen nog vier weken aanwezig.

• Medicijnen tegen epilepsie, zoals carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne, oxcarbazepine, perampanel, primidon, rufinamide en topiramaat.
• Modafinil, een medicijn dat gebruikt wordt bij narcolepsie (plotselinge slaapaanvallen).
• Medicijnen tegen tuberculose, rifampicine en rifabutine.
• Sint-janskruid (hypericum), een middel gebruikt bij depressie.
• Medicijnen tegen misselijkheid en braken aprepitant en fosaprepitant.
• Bosentan, een medicijn dat wordt gebruikt bij pulmonale arteriële hypertensie, een ernstige vorm van hoge bloeddruk in de longen. Omdat bosentan schadelijk kan zijn voor de ongeboren baby is het extra belangrijk om zwangerschap te voorkomen.
• Griseofulvine, een antischimmelmiddel.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
U mag dit medicijn NIET gebruiken tijdens de zwangerschap of als u binnenkort zwanger wilt worden. Gebleken is dat het innemen van dit medicijn schadelijk is voor de ongeboren vrucht. Het kan de mannelijke geslachtskenmerken van een jongetjesbaby vrouwelijk maken. Overleg hierover met uw arts. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
U mag dit medicijn NIET gebruiken tijdens het geven van borstvoeding. De hormonen uit de pil komen in een zeer kleine hoeveelheid in de moedermelk en zijn mogelijk schadelijk voor voor de baby. Overleg hierover met uw arts. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?
Door de hormonen in dit medicijn, lijkt de werking van dit medicijn op een anticonceptivum. Gebruik dit medicijn gedurende 21 dagen, daarna volgt een pauze van 7 dagen. Tijdens deze pauze zal een bloeding optreden die lijkt op een menstruatie.

Wanneer?
U mag het medicijn innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u een vast tijdstip kiezen, bijvoorbeeld 's avonds voor het slapengaan of 's ochtends bij het tandenpoetsen. Hierdoor is de kans op vergeten kleiner.

Hoe lang?
Gebruik dit medicijn zolang de problemen met de acne of buitensporige haargroei bestaan. In het algemeen adviseert men om na verdwijnen van de klachten nog ongeveer 3-4 maanden door te gaan en daarna met dit medicijn te stoppen.